Jak prawidłowo znakować żywność?
Znajomość zasad znakowania żywności jest potrzebna zarówno dla producentów, jak i konsumentów. Komisja Europejska starając się upraszczać i ujednolicać przepisy w całej UE, wprowadza nowe, uszczegóławiające regulacje. Zmieniają się wymagania wobec etykiet, przede wszystkim mają być czytelne i jasne oraz zawierać wiele informacji o produkcie. Nowe przepisy szczególną uwagę kładą na wprowadzanie w błąd klienta co do cech, działania, właściwości czy też reklamy i prezentacji środka spożywczego. W celu wyeliminowania niejasności i w trosce o konsumenta doprecyzowano prawo. Zasady te zostały zdefiniowane w Unijnym Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1169/2011 z dnia 25.10.2011 r. Ten akt prawny wymusił zmiany przepisów na poziomie krajowym.
Oświadczenia zdrowotne i żywieniowe
Prawo żywnościowe oprócz ochrony życia i zdrowia ma na celu ochronę interesów konsumentów. Zapobiega praktykom wprowadzającym konsumenta w błąd. Dlatego informacje udzielane przez producenta muszą być rzetelne. Wszelkie oświadczenia muszą być precyzyjne i potwierdzone naukowo. Oświadczenia, o szczególnych właściwościach żywności, nie są obowiązkowe. Jeśli jednak producent chce je zastosować, to musi pamiętać, że nie mogą one wzbudzać wątpliwości czy lęku u konsumenta. Każde oświadczenie musi być oparte na wiarygodnych dowodach naukowych. Zestawienie dopuszczalnych oświadczeń żywieniowych i warunki ich podawania do publicznej wiadomości, są opublikowane w rozporządzeniu (WE) nr 1924/2006.
Obowiązkowe informacje na etykiecie
Zgodnie z przepisami rozporządzenia 1169/2011, obligatoryjne jest podanie następujących danych szczegółowych dotyczących:
- nazwy żywności;
- wykazu składników;
- składników lub substancji powodujących alergie lub reakcje nietolerancji;
- ilości określonych składników;
- ilości netto żywności;
- daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia;
- każdego szczególnego warunku przechowywania czy użycia;
- danych identyfikujących i adresu podmiotu działającego na rynku spożywczym lub importera;
- w niektórych przypadkach kraju i miejsca pochodzenia;
- instrukcji użycia, w wypadku, gdyby brak utrudnić mógł prawidłowe stosowanie;
- informacji o wartości odżywczej;
- w wypadku napojów o zawartości alkoholu większej niż 1,2% objętościowo, konieczne jest oznajmienie o rzeczywistej zawartości objętościowej alkoholu.
Powyżej wymienione dane mają ułatwić konsumentom właściwe dokonywanie wyborów.
Niewywiązanie się naraża producentów, importerów oraz pozostałe podmioty rynku spożywczego na sankcje np. kary pieniężne. Oznakowanie żywności wprowadzanej do obrotu bez opakowania zostały uregulowane w przepisach krajowych, a dokładnie w artykule 19 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych, stanowi ono rozszerzenie wymagań opisanych w artykule 44 rozporządzenia (WE) 19 nr 1169/2011. Środek spożywczy oferowany do sprzedaży bez opakowania czy też pakowany w miejscu sprzedaży musi zawierać informacje dotyczące:
- nazwy środka spożywczego;
- nazwy lub personalia producenta;
- wykaz składników;
- kategorii wartości handlowej albo innego wyróżnika wartości handlowej, jeśli zostały one ustalone w przepisach prawa.
Obowiązkowo, informacje o środkach spożywczych bez opakowania, muszą być w miejscu sprzedaży na wywieszce lub w innej formie, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentom. Obowiązek znakowania przechodzi na importera w wypadku, gdy producent żywności nie ma swojej siedziby w Unii Europejskiej. Każdy przepis generuje przypadki traktowane odmiennie, a więc warto być na bieżąco z obecnym stanem prawnym. Kraje członkowskie UE mają prawo zalecić wytwórcy stosowanie dodatkowych form wyrażania i prezentacji informacji o wartości odżywczej. Odpowiedzialność za przekazywane informacje spoczywa na podmiocie, który wprowadza środek spożywczy do obrotu rynkowego. Środki spożywcze muszą odznaczać się wymaganą klasą handlową, za którą odpowiada podmiot wskazany w oznakowaniu, jak i producent środka spożywczego.
W prawidłowym znakowaniu żywności pomoże m.in. kancelaria prawna Centrum Prawa Żywnościowego.
